Bóg się narodził!

Dziś w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz, Pan.

(Łk 2,11)

Drodzy Przyjaciele,

            W czasie Świąt Bożego narodzenia celebrujemy narodziny Zbawiciela, Mesjasza, Pana. – To jest sens i wymiar teologiczny tego święta. Jednak kontemplując to wydarzenie w wymiarze czysto ludzkim odkrywamy, że to, co się konkretnie wtedy wydarzyło, było bardziej prozaiczne, bardziej normalne, nie tak świetliste a w pewnym sensie nawet tragiczne.

            W ludzkim ujęciu, życie Józefa i Maryi, jak i całego zresztą Izraela, można opisać w kategoriach trudu, porażki, zawiedzionych nadziei...

Żyli oni w okupowanym kraju. Po wiekach niewoli greckiej i krótkim czasie względnej wolności, znowu popadli w niewolę; tym razem rzymską. Na dodatek okupantowi zachciało się zrobić spis ludności. Każdy musi udać się do swego miasta. A tu Maryja akurat jest w ostatnim miesiącu ciąży. A muszą przemierzyć prawie 100 kilometrów drogi...

Są ludźmi biednymi – nie mają pieniędzy na dobrą posadę (jest wielu podróżnych, brakuje miejsca, ceny podskoczyły...). Lokują się więc w stajni za miastem i tam przychodzi na świat ich dziecko. „Mizerna cicha, stajenka licha”, „żłóbek z sianeczkiem” – śpiewamy w kolędach upiększając tę rzeczywistość. Nasze szopki też są piękne i czyste, pasterze w białych koszulach i prawie tylko im spinek brakuje. W przypadku Józefa i Maryi była to jednak tylko zagnojona stajnia, gdzie nie pachniało świerkiem tylko łajnem, które tam gromadzono i które było potem używane do palenia w piecach. W żłobie tej stajni – jedynym czystym miejscu –  zostało złożone nowonarodzone dziecko. Obrazu dopełniają pasterze, może nawet podpici, uważani za ostatnią hołotę – najbiedniejsi z biednych.

            Bardziej niż o chwale, można tu mówić o dramacie, o sytuacji prawie beznadziejnej: w szczerym polu, w zagubionej stajni, rodzi się biedne dziecko, które nikogo nie obchodzi, nad którym nikt się nie użala; typowe dziecko z marginesu, jak innych tysiące, wtedy i dziś...

            Nasz stosunek do tego wydarzenia z Betlejem, zależy od tego z jakiej perspektywy na nie patrzymy. Patrząc czysto po ludzku, tchnie  onosmutkiem i przygnębieniem. Patrząc jednak na nie w świetle wiary, tchnie radością i nadzieją: Bóg wszedł w naszą rzeczywistość, Bóg jest z nami, odwieczne nadzieje wyrażone w Piśmie świętym się spełniły. I to jest sens tego  Święta, to jest ta siłą, która płynie z Bożego Narodzenia: Bóg wszedł w naszą rzeczywistość! Bóg jest z nami!

           

Wielu ludzi dzisiaj traci nadzieję, mówi o braku sensu życia:

-          szerzy się kryzys

-          nie ma pracy

-          brakuje pieniędzy na życie

-          politycy potrafią tylko obiecywać i się kłócić między sobą

-          wszędzie dopatrują się jakichś spisków...

-          źle... niedobrze... beznadziejnie...

-          ten świat idzie ku samozagładzie...

Ale jeżeli patrzymy na życie oczami wiary, przez pryzmat Bożego Narodzenia,  przez pryzmat Zmartwychwstania, dostrzegamy, że w tym niedoskonałym świecie jest obecny Bóg, że w pozornie beznadziejnych sytuacjach życia rodzi się nowa, Boża rzeczywistość.

            Od chwili kiedy Bóg stał się jednym z nas, świat w którym żyjemy nabrał Bożej wartości. Święto Bożego Narodzenia w sposób szczególny podkreśla wartość życia ludzkiego, życia każdego człowieka. Wartość ta wynika z faktu, że Bóg dokonał wcielenia – przyjął ludzkie ciało, narodził się jako człowiek. Uświadamia nam to, że w każdym człowieku, od najuboższego dziecka z marginesu społecznego, po największego grzesznika, w każdym z nas jest Boża godność – w każdym z nas żyje Bóg.

            Boże Narodzenie uświadamia nam, że nie ma sytuacji beznadziejnych; nie ma sytuacji straconych. „Jeżeli Bóg z nami, któż przeciwko nam?!”.

            Boże Narodzenie to radość w smutku, to nadzieja w beznadziejności. Tej radości i tej nadziei Wam wszystkim i sobie życzę.

Jan J. Stefanów, svd

philopsychos

„Nad wszystkim masz litość, bo wszystko w Twej mocy, i oczy zamykasz na grzechy ludzi, by się nawrócili. Miłujesz bowiem wszystkie stworzenia, niczym się nie brzydzisz, co uczyniłeś, bo gdybyś miał coś w nienawiści, nie byłbyś tego uczynił. Jakżeby coś trwać mogło, gdybyś Ty tego nie chciał? Jak by się zachowało, czego byś nie wezwał? Oszczędzasz wszystko, bo to wszystko Twoje, Panie, miłośniku życia! Bo we wszystkim jest Twoje nieśmiertelne tchnienie” (Mdr 11,22-12,1).

            W cytowanym powyżej fragmencie Księgi Mądrości, pojawia się greckie słowo philopsychos. Wyrażenie to, które w całej Biblii pojawia się tylko raz, i to w tym właśnie tekście, tłumaczy się jako „miłośnik życia”. W klasycznej grece, w potocznym użyciu wyrażenie to miało znaczenie raczej negatywne – używano go na określenie człowieka „przywiązanego do życia”, czyli  tchórzliwego. Jednak w kontekście, w jakim pojawia się w Księdze Mądrości, ma ono znaczenie bardzo pozytywne i jest jednym z piękniejszych tytułów – o ile nie najpiękniejszym  –  użytych w odniesieniu do Boga: „Pan, miłośnik życia”.

Wartość życia

            Ostatni miesiąc naszego roku kalendarzowego, grudzień, jest swego rodzaju „miesiącem życia”. 21-22 grudnia ma miejsce tzw. „przesilenie zimowe”, czyli moment przełomowy, w którym słońce oświetla najmocniej półkulę południową, a u nas, na północy, mamy najdłuższą noc i najkrótszy dzień w roku. Z dawien dawna – rzec można „od zarania dziejów” – zjawisko to było celebrowane jako „święto odradzania się słońca” – święto życia. Jako że święto to według dawnego kalendarza juliańskiego wypadało 25 grudnia, dlatego też tego właśnie dnia w naszej tradycji chrześcijańskiej obchodzimy święto Narodzenia Pańskiego – dzień narodzenia Chrystusa, nowego światła i nowego życia dla ludzkości.

            Święto Bożego Narodzenia w swoim wymiarze teologicznym podkreśla w sposób szczególny wartość życia ludzkiego, życia każdego człowieka. Wartość ta wynika z faktu, że Bóg dokonał wcielenia – przyjął ludzkie ciało, narodził się jako człowiek. Co więcej, ewangelista Łukasz opisując to wydarzenie szczegółowo opisuje miejsce i okoliczności tych narodzin – podkreśla, że Jezus Chrystus przyszedł na świat w stajennej grocie pośród bydła, „ponieważ zabrakło dla nich miejsca w zajeździe” (Łk 2,7). Uświadamia nam w ten sposób, że w każdym człowieku – nawet tym narodzonym w najbardziej ubogich warunkach – spoczywa godność dziecka Bożego.

Przypadkowo lub nie, ogłoszenie „Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka” – dokumentu Organizacji Narodów Zjednoczonych broniącego wartości i godności życia każdego człowieka „bez względu na jakiekolwiek różnice rasy, koloru, płci, języka, wyznania, poglądów politycznych i innych, narodowości, pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub jakiegokolwiek innego stanu”[1] – miało miejsce także w grudniu, konkretnie 10 grudnia 1948 roku. Od 1950 roku rokrocznie 10 grudnia obchodzony jest międzynarodowy Dzień Praw Człowieka.

Miłująca wszechmoc

            Autor biblijnej Księgi Mądrości podkreśla, że Bóg kocha (agapân) stworzony przez siebie świat: „Miłujesz (agapâs) bowiem wszystkie stworzenia, niczym się nie brzydzisz, co uczyniłeś, bo gdybyś miał coś w nienawiści, nie byłbyś tego uczynił” (Mdr 11,24). Bóg ma pełną władzę nad życiem, jest jego Panem (despotês), a ta Jego wszechmoc wyraża się najpełniej w… obronie życia i w przebaczeniu (!): „Nad wszystkim masz litość, bo wszystko w Twej mocy” (Mdr 11,23). Stąd też w jednej z niedzielnych modlitw mszalnych mówimy do Boga: „Boże, Ty przez przebaczenie i litość najpełniej okazujesz swoją wszechmoc…”. Bóg lituje się nad światem, gdyż w każdym stworzeniu jest Jego Boże tchnienie (por. Rdz 2,7): „Oszczędzasz wszystko, bo to wszystko Twoje, Panie, miłośniku życia! Bo we wszystkim jest Twoje nieśmiertelne tchnienie”. To „niezniszczalne tchnienie” jest przeciwieństwem „tchnienia zniszczenia”, które Bóg mógłby wylać na winnych – o co niejednokrotnie ludzie zmęczeni złem i przemocą Boga proszą.

Miłośnicy życia

Dokonując relektury tego przesłania biblijnego odnośnie wartości życia warto się zapytać w jakim stopniu odnosi także i do nas biblijne określenie philopsychos – miłośnik życia. Kryterium oceny niech będzie nasza relacja do drugiego człowieka – każdego człowieka: tego „dobrego” i tego „innego”. Jest tym kryterium także nasza postawa w obronie życia, każdego życia – tego jeszcze nie narodzonego, ale i tego „zwyrodniałego”: zdeformowanego chorobą lub upodlonego złem. Niepokojąca jest, głośno wyrażana i nierzadko promowana, akceptacja dla kary śmierci wśród ludzi określających się jako wierzący. Miejmy na względzie słowa Katechizmu Kościoła Katolickiego: „Dzisiaj, biorąc pod uwagę możliwości, jakimi dysponuje państwo, aby skutecznie ukarać zbrodnię i unieszkodliwić tego, kto ją popełnił, nie odbierając mu ostatecznie możliwości skruchy, przypadki absolutnej konieczności usunięcia winowajcy ‘są bardzo rzadkie, a być może już nie zdarzają się wcale’” (KKK 2267) i te wypowiedziane przez błogosławionego Papieża Jana Pawła II bożonarodzeniowym orędziu Urbi et Orbi w 1998 roku: „Niech dzięki Bożemu Narodzeniu umocni się na całym świecie poparcie dla stosownych i pilnie potrzebnych działań, które położą kres produkcji zbrojeniowej i handlowi bronią, pozwolą strzec ludzkiego życia, znieść karę śmierci”.

---

[1] http://pl.wikisource.org/wiki/Powszechna_Deklaracja_Praw_Człowieka

Kościół naszym domem

„Wszystko to zaś od Boga, który przez Chrystusa pojednał nas z sobą i zlecił nam służbę pojednania. W Chrystusie bowiem Bóg pojednał świat z sobą, nie poczytując ludziom ich grzechów, a nam powierzył głoszenie pojednania. Jesteśmy więc posłani w imię Chrystusa. Sam Bóg niejako zachęca przez nas. W imię Chrystusa prosimy: Dajcie się pojednać z Bogiem!” (2 Kor 5,18-20).

W ramach trzyletniego programu duszpasterskiego Kościoła w Polsce – „Kościół domem i szkołą komunii” – najbliższy rok liturgiczny, który pod koniec tego miesiąca rozpoczniemy Pierwszą Niedzielą Adwentu, przeżywać będziemy pod hasłem „Kościół naszym domem”.

W kończącym się roku liturgicznym, który przebiegał pod hasłem „W komunii z Bogiem”, staraliśmy się uwrażliwić na potrzebę pogłębienia naszej więzi z Bogiem. Szczególną pomocą w tym budowaniu i pogłębianiu osobistej więzi z Bogiem było i jest dla nas Słowo Boże, zapisane w księdze Pisma Świętego i odczytywane wspólnotowo w kontekście naszego życia. Teraz zaś, nasi pasterze zapraszają nas, byśmy w tym nadchodzącym roku pogłębiali naszą komunię z Bogiem we wspólnocie Kościoła – by Kościół stawał się dla nas i był rzeczywiście naszym domem.

W domu

W naszym coraz bardziej zindustrializowanym i zurbanizowanym społeczeństwie coraz bardziej także zatraca się znaczenie domu, jako centrum życia rodzinnego. Dla tych, którzy wychowali się w blokowych klitkach, słowo dom bardziej kojarzy się z obiektem marzeń i zazdrości niż z miejscem, do którego powraca się, by odnowić i umocnić więzy rodzinne. Coraz częściej, niestety, dom/mieszkanie to tylko miejsce nocno-weekendowego odpoczynku, gdyż praca, nauka, rozrywka i relacje społeczne rozwijają się w przestrzeni publicznej.

Można powiedzieć, że w środowisku wiejskim i małomiasteczkowym dom nadal jest prawdziwym ogniskiem rodzinnym – miejscem zamieszkania rodziców i dziadków, miejscem, do którego chętnie się wraca, gdzie przeżywa się święta i ważne rocznice, gdzie odnawia się więzy rodzinne... gdzie człowiek czuje się „u siebie?.

Dom Boży

Nasz Pan, Jezus Chrystus miał także swój dom. Wielokrotnie też używał obrazu domu, gdy nauczał w przypowieściach o Królestwie Bożym (por. Mk 3,25-27; 10,29-30). Ewangelie mówią o domu Jezusa w dwóch znaczeniach:

• dom Józefa i Maryi, w którym Jezus się wychował (Mt 2,11)
• dom Szymona Piotra w Kafarnaum, który od momentu uzdrowienia teściowej Piotra (Mk 1,29-34) stał się domem Jezusa i tak jest przez ewangelistę Marka konsekwentnie nazywany (por. Mk 2,1; 3,20; 7,17; 9,28; 9,33)

Scena uzdrowienia paralityka opisana przez Marka (Mk 2, 1-12), w której dochodzi do „otwarcia domu” – zostaje rozebrany dach, by łatwiej dostać się do Jezusa – w sposób symboliczny ukazuje ten dom jako miejsce przebywania Jezusa i działania Jego Bożej mocy, ale jednocześnie podkreśla jego otwartość na świat, otwartość na wszystkich.

O pierwszych wspólnotach chrześcijańskich mówi się często, że były one prawdziwym „Kościołem domowym”, gdyż właśnie w ich domach rozwijało się życie wspólnoty (por. Dz 2,42-47; 16,15, Rz 16,5; 1 Kor 16,9). Stąd też, w miarę upływu czasu, domy, w których zbierała się wspólnota Kościoła zaczęto także nazywać kościołami.

Dzisiaj słysząc określenie „dom Boży” rozumiemy je w znaczeniu budynku kościelnego. „Dom Boży” to dzisiaj przede wszystkim świątynia – przypominają nam o tym różnego rodzaju zakazy, nakazy i ostrzeżenia umieszczane przy wejściu do kościołów mające nas pouczać o tym, jak się zachować w „domu Bożym”. Zapominamy jednak, że prawdziwym i zasadniczym domem Bożym jest wspólnota Kościoła, wspólnota ochrzczonych, w której żyje Chrystus, która jest Jego Ciałem (por. 1 Kor 3,10-17; 12,12-27). Troska o dom Boży powinna być bardziej troską o wspólnotę: o jej problemy, jej relacje, jej świętość i jej jedność, niż o budynek, w którym ta wspólnota się zbiera. O tym przypomina nam tegoroczne hasło duszpasterskie: „Kościół naszym domem”.

Fragment drugiego listu świętego Pawła do Koryntian umieszczony na wstępie przypomina nam, co stanowi o tożsamości wspólnoty chrześcijańskiej: jest to wspólnota tych, którzy doznali pojednania z Bogiem doświadczając uzdrawiającej mocy Jego miłości, żyją tą jednością we wspólnocie i tę jedność, to Boże pojednanie niosą tym, którzy świadomie lub nieświadomie uzdrawiającej mocy Bożej miłości nie doświadczyli lub się na nią zamknęli. Doświadczać pojednania, żyć jednością i nieść pojednanie – to nasz program na nowy rok duszpasterski.

Posłani

„Uczniowie uradowali się, że zobaczyli Pana. Wtedy Jezus znowu do nich powiedział: Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam” (J 20,21).

W orędziu na tegoroczny Tydzień Misyjny Papież Benedykt XVI uwydatnia słowa Jezusa przekazane w Ewangelii Janowej: „Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam”, czyniąc z nich motto i główne przesłanie tego Tygodnia.

Pan mnie posłał

Jezus mówi o sobie, że został posłany, by zwiastować Dobrą Nowinę o Królestwie Bożym. W Ewangelii Łukasza czytamy: “Gdy nastał dzień, wyszedł stamtąd i udał się na odludne miejsce. Tłumy jednak Go poszukiwały. Przybyły do Niego i zatrzymywały, aby od nich nie odchodził. Lecz On powiedział do nich: W innych miastach również muszę zwiastować Dobrą Nowinę o Królestwie Boga, bo po to zostałem posłany” (Łk 4,42-43).

Jezus jest nierozłącznie związany z Królestwem Bożym, które obwieszcza, uobecnia i realizuje. Całe Jego życie – miejsca w których przebywa, osoby z którymi się spotyka i z którymi zasiada do stołu – i całe Jego nauczanie o Bogu, jako Ojcu miłosiernym, który kocha wszystkie swoje dzieci, a w sposób szczególny te najbardziej od Niego oddalone, wszystko to określić można jednym mianem: Dobra Nowina o Królestwie Boga.

Dobra Nowina o Królestwie Boga

W Nowym Testamencie słowo Ewangelia – Dobra Nowina – ma zasadniczo trzy znaczenia: 
- Jezus jako dobra nowina (Mk 1,1) 
- Nauczanie i dzieła Jezusa (Mt 4,23) 
- Dobra nowina o Jezusie (Rz 15,19) 

Podczas gdy ewangeliści i Ewangelie koncentrują sie na dwóch pierwszych elementach i ukazują Jezusa głoszącego Dobrą Nowinę (o Królestwie), Paweł w swoich listach określa się jako “Sługa Chrystusa Jezusa, powołany na apostoła, przeznaczony dla Ewangelii Boga, która wcześniej została głoszona przez Jego proroków w Pismach Świętych; Ewangelii o Jego Synu” (Rz 1,1-3).

Paweł w sposób szczególny rozumie siebie jako sługę i misjonarza Ewangelii, Dobrej Nowiny o Jezusie Chrystusie, w którym Bóg pojednał świat ze sobą. Głoszenie Ewangelii – która została mu przekazana przez objawienie Jezusa Chrystusa (Ga 1,11-12) – uznaje za swój obowiązek: “Jeżeli bowiem głoszę Ewangelię, nie mam się czym chlubić, ponieważ jest to obowiązek, który ciąży na mnie. Biada mi, gdybym nie głosił ewangelii!” (1 Ko 9,16).

Misja głoszenia Ewangelii, która spoczywa na Pawle i na całej wspólnocie chrześcijańskiej, wypływa z misji samego Jezusa, który otrzymał tę misję od Boga. Wielokrotnie, i dobitnie Jezus podkreśla swoją tożsamość i swoją misję jako „posłanego przez Ojca”: “Jezus im oznajmił: Moja nauka nie pochodzi ode mnie, ale od Tego, który mnie posłał. Jeśli ktoś chce pełnić Jego wolę, pozna czy ta nauka jest od Boga, czy też ja mówię sam od siebie. Kto mówi sam od siebie, ten szuka własnej chwały. Kto zaś szuka chwały tego, który go posłał, ten jest prawdomówny i nie ma w nim niesprawiedliwości” (J 7,16-18).

Wspólnota posłanych

Sam będąc posłanym Jezus posyła tez swoich uczniów. Ewangelie mówią nam o posłaniu Dwunastu Apostołów (Mk 6,7-13; Mt 10,1-16; Łk 9,1-6) a Łukasz dodaje jeszcze opis posłania 72 uczniów. W każdym wypadku misja jest taka sama: “Ruszajcie w drogę i rozgłaszajcie: Blisko już jest Królestwo Niebios! Uzdrawiajcie chorych, przywracajcie życie umarłym, oczyszczajcie trędowatych, wypędzajcie demony. Darmo otrzymaliście, darmo dawajcie” (Mt 10,7-8). Tekstem wieńczącym to posłanie Jezusa, prawdziwym manifestem misyjnym Kościoła, jest tekst wieńczący Ewangelię Mateusza: “Jezus zbliżył się i oznajmił im: została mi dana wszelka władza w niebie i na ziemi. Idźcie więc i czyńcie uczniów wśród wszystkich narodów, chrzcząc ich w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie ich zachowywać wszystko, co wam nakazałem. A oto ja jestem z wami przez wszystkie dni aż do końca świata” (Mt 28,18-20).

Chrześcijanin, który stał się uczniem Jezusa, który przez Niego wszedł w jedność z Bogiem doznając Jego zbawienia, jest jednocześnie posłany, by pomagać innym stać się uczniami Chrystusa, wchodzić w jedność z Bogiem, osiągać pełnię człowieczeństwa w Chrystusie. Misja chrześcijańska jest uczestnictwem w misji Chrystusa.

W Adhortacji Verbum Domini Papież Benedykt XVI przypomina nam: „misja głoszenia słowa Bożego jest zadaniem wszystkich uczniów Jezusa Chrystusa wynikającym z ich chrztu. Nikt z wierzących w Chrystusa nie może czuć się zwolniony z tej odpowiedzialności, która wynika z sakramentalnej przynależności do Ciała Chrystusa. Świadomość ta powinna być rozbudzana w każdej rodzinie, parafi i, wspólnocie, stowarzyszeniu i ruchu kościelnym. Cały Kościół jako tajemnica komunii jest zatem misyjny i każdy, zgodnie ze swoim stanem życia, jest powołany do tego, by wnieść znaczący wkład w głoszenie chrześcijańskiego orędzia” (VD 94).